Doç. Dr. Erhan Alpaslan: “bir milletin tarihi ve hayatının öz çizgileri arşivlerinde gizlidir”
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı Hayrettin Güngör: “millet olarak baktığımızda bizim tarihimiz başkalarıyla mukayese kabul etmeyecek ölçüde zengin, tarihi hafızamız ise aynı oranda güçlüdür”
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erhan Alpaslan’ın “Arşiv Belgelerine Göre Maraş Milli Mücadelesi” Kitabı, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla yayımlandı.
Maraş Milli Mücadelesinin 100. yıl etkinlikleri geçen yıl Cumhurbaşkanlığı’nın himayelerinde gerçekleştirilmiş ve Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı tarafından “Arşiv Belgelerinde Maraş Milli Mücadelesi” adlı sergi düzenlenmişti. Söz konusu sergide yer alan arşiv vesikaları, kitap haline dönüştürülerek Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi tarafından yayımlandı.
KSÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erhan Alpaslan tarafından hazırlanan kitapta, Maraş’ın işgal yılları sırasında kayıtlara geçen yüzlerce önemli vesika yer alıyor. Doç. Dr. Alpaslan, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, geçen yıl düzenlenen serginin ardından, bu vesikaları kitaplaştırmak istediğini söyledi. Uzun bir çalışmanın ardından Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla bu eseri yayımladıklarını ifade eden Alpaslan, “Milli mücadele kahramanlarımıza ithaf etmek için hazırladığımız bu kitabın, bundan sonraki süreçte yapılacak araştırmalara da kaynaklık etmesini ümit ediyoruz” dedi. Alpaslan, şunları kaydetti:
“Tarih yazımında arşivlerin büyük bir ehemmiyete sahip olduğu bilinmektedir. Arşivler, kurumların, gerçek ve tüzel kişilerin meydana getirdiği hizmetler, haberleşme ve işlemler sonucu oluşan, zaman içerisinde biriken, toplanan ve amacına göre farklı nedenlerle saklanan her türlü materyal ve bu materyallerin saklandığı, korunduğu yer olarak tanımlanır. Toplumların kültürlerinin şekillenmesinde önemli etkiye sahip olan arşivler, toplumsal hafızayı korur ve oluşturur. Arşivlerin en büyük özelliği, sosyal ve beşeri bilimler için ilk elden kaynak olmalarıdır. Bundan dolayıdır ki, bir devletin ve milletin tarihi, devlet ve millet hayatının öz çizgileri arşivlerinde gizlidir. Arşivler, geçmişi bugüne taşıyan, bugünü yarına hazırlayan, bir ülkenin hatırasının, varlığının, kültürünün ve tarihinin temel dayanağıdır. Kişilerin, devletin ve ulusların haklarını belgeler ve korur. Arşiv belgelerine göre Maraş Milli Mücadelesi adlı bu eserde de, Maraş Milli Mücadelesinin yüzüncü yıl dönümünde bölgede yaşanan belli başlı olaylar belgeler ışığında ele alınmıştır.”
Maraş Milli Mücadelesinin, Türk İstiklal Savaşı’nın ilk zaferi olması açısından büyük önem taşıdığını dile getiren Alpaslan, şöyle devam etti:
“Esasen, bizi bu çalışmayı yapmak için cesaretlendiren Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı tarafından geçen yıl hazırlanan ve sergilenen “Arşiv Belgelerinde Maraş Milli Mücadele” sergisi olmuştur. Bu sergide 25 konu başlığının bulunduğu 55 belge sergilendi. Biz de bunu daha da genişlettik. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri’nin yanı sıra özellikle Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Arşivi, Genelkurmay Arşivi’nden de kaynaklara başvurarak, bu kitaba aldık. Çalışmamızda İngiliz ve Fransız işgalleri ile bölgedeki Ermenilerin işgalci devletlerle işbirliği içerisinde hareket ederek birtakım katliam hareketlerine girişmelerini belgelerle ortaya koyduk. Ayrıca Fransız işgali döneminde, işgalci güçlerin yerel yöneticilerle olan ilişkileri, uyguladıkları politikalar ve bu politikaların halk kesimindeki yansımalarının da yine bu belgelere yansıdığını gösterdik. Bu belgelerde öne çıkan konuların başında Türk halkının Milli ve Manevi değerlerine yapılan saldırılar, halkın bu durumdan duyduğu rahatsızlıklar ve bununla ilgili devletler nezdinde protesto edilmesi konusundaki girişimler gelmektedir. Dolayısıyla bir asır önce Maraş halkı bütün yokluklara rağmen olağanüstü bir mücadele vermiş ve işgal güçlerini bölgeden söküp atmıştır. Biz de bu kitap ile Maraş’ın bu kahramanlık mücadelesini arşiv belgeleri ile ortaya koymayı amaçladık. Ümit ediyoruz ki, bu çalışma bundan sonra yapılacak araştırmalar için de bir kaynak olacaktır. Bu kitabın yayımlanmasında başta Cumhurbaşkanlığımız olmak üzere desteklerini esirgemeyen Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’ne şükranlarımı sunuyorum.”
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı Hayrettin Güngör de kitabın takdim kısmında Maraş Milli Mücadelesiyle ilgili düşüncelerini kaleme aldı. Tarih biliminin, geçmişte yaşanmış olay ve olguların ışığında geleceğin inşa edilmesine yardımcı olup rehberlik ettiğini dile getiren Güngör, “Bu açıdan bakıldığında bir milletin tarihi, o milletin hafızası anlamına gelmektedir. Millet olarak baktığımızda bizim tarihimiz başkalarıyla mukayese kabul etmeyecek ölçüde zengin, tarihi hafızamız ise aynı oranda güçlüdür” ifadelerini kullandı.
Kahramanmaraş’ın, tarihin her döneminde konumu, sosyal yapısı, kültürel değerleri ve halkının cesareti ve kahramanlığıyla kendinden söz ettirdiğini vurgulayan Güngör, şu görüşlere yer verdi:
“Ecdadımız geçen asrın ilk çeyreğinde zengin tarihin ve güçlü tarihi hafızasının en büyük paydaşlarından biri olduğunu verdikleri istiklal mücadelesi ile bir kez daha göstermiş, adlarını tarihe altın harflerle yazdırmıştır. Bugün, kahraman ecdadımızın bir asır evvel önce kıt imkanlarla başlattığı ve olağanüstü kahramanlıklar göstererek kazandığı bu büyük zaferi kutluyoruz. Bu büyük mücadeleyi yeniden hatırlamak, gençlerimize ve çocuklarımıza anlatmak, milli ve manevi ruhu diri tutmak için çok sayıda etkinlik yaptık. Konferanslar, paneller ve sempozyumlar düzenledik. Spor ve sanat alanında yarışmalar gerçekleştirdik ve sergiler açtık.
Kurtuluşumuzun 100. Yılı etkinlikleri çerçevesinde Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiyle birlikte gerçekleştirdiğimiz ‘Arşiv Vesikalarına Göre Maraş Milli Mücadelesi’ adlı sergimizde, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde yer alan, belgeler sergilendi. Hemşehrilerimizin tarihimize ışık tutan arşiv vesikalarına gösterdikleri ilgi yaptığımız çalışmaların ve etkinliklerin hedefine ulaştığını görmemize vesile olmasından dolayı anlamlı oldu. Arşiv Vesikalarına Göre Maraş Milli Mücadelesi Sergisi’nde ilk kez sergilenen arşiv vesikalarına hemşehrilerimizin ilgi göstermesi ve yine arşiv vesikalarının Maraş Kurtuluş Savaşı’nın tüm safhalarının anlaşılmasında büyük bir önemi haiz olmasından dolayı Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi olarak tarihi değeri olan bu kıymetli vesikaların kitaplaştırılması kararını aldık ve yayımladık. Şehrimizin tarihinin aydınlatılmasında elzem olan bu belgelerin değerli hemşehrilerimizin istifadesine sunmuş olmanın mutluluğu içerisindeyiz. Umut ediyorum ki bu kıymetli arşiv vesikaları, şehrimizin tarihini öğrenmek isteyenlere ve akademik çalışma yürüten araştırmacılara rehber olacaktır.
Bu vesileyle asırlardır olduğu gibi, 100 yıl önce İstiklal Savaşı’nda verdikleri kahramanlık mücadelesiyle bizlere şanlı bir tarih, zengin bir milli hafıza bırakan ecdadımızı, dünden bugüne tüm şehitlerimizi rahmet ve minnetle anıyorum.”
